by Hong Chamnan
In 1996, I had a mission to conduct a research study on a bird called the Bengal Florican. The Bengal Florican is one of the very rare species. During that study, no one knew about this bird and whether it was still present in Cambodia. We didn’t have enough data on the Bengal Florican and experience in conservation or research study on birds, so the team spent a lot of time and effort in collecting data all over Cambodia, including in Prey Veng, Svay Rieng, Takeo, Kampot, Kep, and Preah Sihanouk provinces.
As a result of that research study, we did not succeed in the above mentioned provinces because the regions that our team studied didn’t show reveal any evidence of the Bengal Florican there. I was very disappointed and sad about it. However, I still had dreams and a willingness to keep searching, and I believed that the Bengal Florican must be exist somewhere in Cambodia.
In 1999, I met Mr. Sam Veasna who was the head of the Provincial Forestry Office in Siem Reap. He provided me extensive information about the Bengal Florican in Kampong Thom Province. After learning the information, I started my mission to search for the Bengal Florican in Kampong Thom Province where I met a hunter, 42-year-old Ly Chhorn, who resided in Rolous Village, Srayouv Commune, Steung Sen District, Kampong Thom Province. Mr. Chhorn often went to search for the Bengal Florican at the night time, especially during rainy nights, at the Veal Kraom area. He hunted the bird for food and to sell. During my interview with him in 1999, Mr. Chhorn said he started hunting the bird 3 or 4 years before in his hometown. He could catch up to 200 Bengal Florican each year. He brought us to the Veal Kraom area, and it was the very first time that I got to see a Bengal Florican, which made me very delighted. My mission this time was very fruitful and successful; I was so proud to have found this bird for the very first time!
Sam Veasna (right) in 1999. Photo by Eleanor Briggs
The first person that I wanted to tell about my results in finding the Bengal Florican was Mr. Sam Veasna because he was the first person who gave me information about this bird, and he was very dedicated to nature. Also, he was the first person to find out about Bengal Florican in Cambodia. Unfortunately, I couldn’t do what I wanted to. Mr. Sam Veasna passed away due to contacting malaria during his mission to find the Kouprey (Bos sauveli) in Preah Vihear Province. I was very shocked and saddened by the loss of such a great conservationist. This loss keeps pushing me to be bird conservationist and doing the work that my friend couldn’t do for the sake of the conservation and protection of these endangered species for our country and the next generation.
I think conducting a research studies on rare birds is very difficult. It requires effort and patience. Once a study is successful, it makes us very excited and very proud. In order to better protect the Bengal Florican, I have to work with local communities in educating and disseminating the information about its benefits to the tourism industry. Mr. Ly Chhorn, for example, decided to stop hunting and became our Bengal Florican guard, making our work even more successful. I love nature, especially wildlife, and want to protect them forever.
Hong Chamnan is a 2018-2019 Mekong Conservation Hero selected by the Wonders of the Mekong project.
ការសម្រេចចិត្តដ៏ត្រឹមត្រូវក្នុងការងារជាអ្នកអភិរក្សសត្វស្លាប
ដោយ លោក ហុង ចំណាន
នៅឆ្នាំ ១៩៩៦ ខ្ញុំមានបេសកកម្មមួយ ដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវរកប្រភេទសត្វស្លាបម៉្យាងដែលមានឈ្មោះថា សត្វខ្សឹប (Bengal Florican )។ ប្រភេទសត្វខ្សឹបជាប្រភេទសត្វស្លាបដ៏កម្រខ្លាំងណាស់ ហើយក្នុងកំឡុងពេលនោះគ្មានអ្នកណាម្នាក់អាចដឹងថាប្រភេទសត្វខ្សឹបមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឫក៏យ៉ាងណានោះទេ។ ម៉្យាងវិញទៀត ខ្ញុំមិនទាន់មានទិន្នន័យគ្រប់គ្រាន់ និងបទពិសោធន៍ក្នុងការអភិរក្ស ក៏ដូចជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវសត្វស្លាបនៅឡើយ ដូចនេះ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរកប្រភេទសត្វខ្សឹប ក្រុមការងារត្រូវចំណាយពេលវេលាស្ទើរគ្រប់ខេត្តក្រុងនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារួមមាន ខេត្តព្រៃវែង ស្វាយរៀង តាកែវ កំពត កែប និងខេត្តព្រះសីហនុជាដើម។
ជាលទ្ធផលការសិក្សាស្រាវជ្រាវសត្វខ្សិប នៅតំបន់ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ មិនបានទទួលជោគជ័យឡើយពីព្រោះតំបន់ដែលក្រុមការងារបានធ្វើការសិក្សាមិនបានបង្ហាញអំពី វត្តមានសត្វខ្សិបនៅទីនោះទេ ។ខ្ញុំហាក់បីដូចជាអស់សង្ឃឹមក្នុងចិត្តនិងមានអារម្មណ៌ថាក្រៀមក្រំក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះ ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយខ្ញុំនៅតែមានឆន្ទះខ្លះៗ និងក្តីស្រមៃលាយឡំជាមួយមោទនៈភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ថា វត្តមានសត្វខ្សឹបពិតជានៅសេសសល់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងតំបន់ណាមួយជាមិនខាន។
នៅឆ្នាំ ១៩៩៩ខ្ញុំបានជួបជាមួយលោកសំ វាសនា គាត់ជាប្រធានផ្នែកនៃអតីតការិយាល័យរុក្ខាប្រមាញ់ ខេត្តសៀមរាប ហើយគាត់បានផ្តល់ពត៌មានពិស្តារអំពីវត្តមានប្រភទសត្វខ្សិប នៅក្នុងខេត្តកំពង់ធំ ។
បន្ទាប់មកខ្ញុំក៏បានធ្វើដំណើរទៅធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវសត្វខ្សិបនៅខេត្តកំពង់ធំ និង បានជួបអ្នកប្រមាញ់សត្វខ្សឹបម្នាក់ឈ្មោះ លី ឆន ភេទប្រុសអាយុ៤២ឆ្នាំ រស់ នៅក្នុង ភូមិ រលួស ឃុំស្រយ៉ូវ ស្រុកស្ទឹងសែន ខេត្តកំពង់ធំ ។ លោកឆន តែងតែទៅឆ្លុះចាប់សត្វខ្សឹប នៅ ពេលយប់ ជាពិសេសនៅពេលភ្លៀងធ្លាក់នៅឯតំបន់វាលក្រោមសម្រាប់ជាអាហារ និង សម្រាប់ លក់ដូរថែមទៀតផង។ តាមការសំភាសន៏ជាមួយលោកឆនក្នុងកំឡុងឆ្នាំ១៩៩៩បានអោយដឹងថា មុខរបរ ប្រមាញ់សត្វរបស់គាត់បានធ្វើឡើងប្រមាណជា៣ទៅ ៤ឆ្នាំ នៅក្នុងស្រុកស្ទឹង សែន ខេត្តកំពង់ធំ ហើយក្នុងមួយឆ្នាំៗគាត់ប្រមាញ់សត្វខ្សឹបបានប្រហែល ២០០ក្បាល។ បន្ទាប់មក លោក ឆនក៏បាននាំក្រុមការងារទៅទស្សនាសត្វខ្សឹប នៅឯតំបន់វាលក្រោម ហើយខ្ញុំក៏បានឃើញសត្វខ្សិបជាលើកទីមួយ ដែលធ្វើអោយខ្ញុំសប្បាយចិត្តជាពន់ពេក។ បេសកកម្មរបស់ខ្ញុំលើកនេះពិតជាសក្តិសម និងទទួលបាននូវភាពរីករាយផ្លែផ្កាគួរជាទីមោទនៈក្រែ លែង ព្រោះខ្ញុំអាចរកឃើញប្រភេទសត្វខ្សិបជាលើកទីមួយ ។
ខ្ញុំបានគិតថាអ្នកទីមួយដែលខ្ញុំចង់ប្រាប់ជាងគេពីលទ្ធផលនៃការ សិក្សាស្រាវជ្រាវសត្វ ខ្សឹបនេះគឺ លោក សំ វាសនា ពីព្រោះគាត់ជាអ្នកផ្តល់ពត៌មានអោយខ្ញុំ ហើយម៉្យាងទៀត សំ វាសនា ជាអ្នកស្រឡាញ់ធម្មជាតិ និងជាជនជាតិខ្មែរទី១ ដែលបានរកឃើញសត្វខ្សឹប នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ តែគួរអោយសោក ស្តាយណាស់ ដោយ ខ្ញុំមិនទាន់បានរៀបរាប់ប្រាប់វាសនាអំពីលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ខ្ញុំនៅឡើយទេពីព្រោះ សំ វាសនា បានទទួលមរណៈភាពបាត់ពីក្នុងលោកនេះទៅហើយដោយសារជម្ងឺគ្រុណចាញ់ក្នុងបេសកកម្មស្រាវជ្រាវគោព្រៃនៅខេត្តព្រះវិហារ។ ពេលនោះខ្ញុំមានអារម្មណ៌ក្តុកក្តួល និងសោកស្តាយខ្លាំងណាស់អំពី ការបាត់បង់អ្នកអភិរក្សដ៏ឆ្នើមហើយខ្ញុំក៏បានសម្រេចចិត្តបន្តបំពេញបេសកកម្មក្នុងនាមជាអ្នក អភិរក្សសត្វស្លាបដើម្បីបន្តវេណនូវវិរៈភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់នេះ ដើម្បីការពារ និងថែរក្សាប្រភេទសត្វ ដ៏កម្រនេះអោយបានគង់វង្សសម្រាប់ប្រទេសជាតិ និងសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយបាន ស្គាល់។
ខ្ញុំគិតថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវប្រភេទសត្វស្លាបកម្រ ពិតជាមានការលំបាក និងទាមទារអោយមានការតស៊ូ អត់ធ្មត់ ហើយនៅពេលការស្រាវជ្រាវរបស់យើងបានសម្រេចជោគជ័យ ពិតជាធ្វើអោយយើងមានភាពសប្បាយរីករាយ និងមានមោទនៈភាព ខ្លាំងណាស់ ។ហើយលើសពីនេះទៀតដើម្បីការពារប្រភេទសត្វខ្សឹបអោយបានប្រសើរថែមទៀតខ្ញុំត្រូវ តែធ្វើការងារជាមួយប្រជាសហគមន៏មូលដ្ឋានក្នុងសកម្មភាពអប់រំផ្សព្វផ្សាយអំពីអត្ថប្រយោជន៏សត្វខ្សឹប សម្រាប់វិស័យទេសចរក៏ដូចជា សម្រាប់វិស័យអប់រំផងដែរ ដែលជាលទ្ធផលប្រជាពលរដ្ឋដែលតែងតែធ្វើការប្រមាញ់សត្វខ្សឹប ជាពិសេសលោក លី ឆន បានបញ្ឈប់សកម្មភាពប្រមាញ់ និងត្រឡប់មកចូលរួមការពារសំបុកសត្វខ្សឹបជារៀងរាល់ឆ្នាំដែលធ្វើអោយការងារអភិរក្សសត្វខ្សិបទទួលបានជោគជ័យគួរជាទីពេញចិត្ត ។ ខ្ញុំមានអារម្មណ៌ថាស្រឡាញ់ធម្មជាតិជាពិសេសសត្វព្រៃ និងចង់ថែរក្សាពួកវាអោយបានគង់វង្ស
លោក ហុង ចំណាន គឺជាបុគ្គលឆ្នើម ប្រចាំឆ្នាំ២០១៨ -២០១៩ ក្នុងការអភិរក្សតំបន់ទន្លេមេគង្គដែលបានជ្រើសរើសដោយ គម្រោងអច្ឆរិយភាពនៃទន្លេមេគង្គ។